„Dla duszy i ciała “
– O kulturze jedzenia i picia –
Zaspokajać głód i gasić pragnienie – jedzenie i picie są podstawowymi potrzebami niezbędnymi do życia. Jednak sposób, w jaki człowiek pozyskuje, przygotowuje i spożywa pokarm, odróżnia go od zwierzęcia. Są to skomplikowane czynności, regulowane i organizowane przez człowieka w jego grupie społecznej. Przez wieki rozwijały się zróżnicowane regionalnie upodobania, różnorodne kultury jedzenia i odżywiania się.
Zewnętrzne czynniki jak osobliwości krajobrazu, postęp naukowo-techniczny, reformy polityczne, przynależności religijne, rozwój gospodarki i społeczeństwa, ale też czasy kryzysów wpływały na uprawę szczególnych roślin pokarmowych, powstanie oryginalnych potraw, faworyzowanie określonych składników żywnościowych oraz na obyczaje i regionalne zwyczaje zachowywania się przy stole.
Uprawa naszych roślin pokarmowych jest i pozostanie ingerowaniem w gospodarkę naturalną i wiąże się z tym zmiana otoczenia. I tak każda epoka musi walczyć ze specyficznymi problemami: wcześniej nieurodzajami spowodowanymi przez szkodniki, dziś zanieczyszczeniem produktów żywnościowych przez pestycydy. Fenomeny, jak na przykład nagłe i dotychczas niewyjaśnione umieranie pszczół, powodują rosnące uwrażliwienie na przyrodę i gospodarkę rolną, a także bardziej świadome obchodzenie się z produktami żywnościowymi.
Sposób odżywiania się odzwierciedla ważną część naszej indywidulnej osobowości. Pożywienie staje się wyrazem integracji z określonymi społecznymi i kulturowymi grupami. Czy to Facebook, Twitter czy też Instagram: fotografia „Food” jest prawdziwym masowym fenomenem naszych czasów. Podobne zjawisko było już znane w XVI wieku. Obrazy przedstawiające dworskie uczty był już wtedy częścią własnej inscenizacji, gdyż tak jak i dzisiaj mówiło się: „Man ist, was man isst” (tłum. w przybliżeniu: Kim jesteśmy, widać po tym, co jemy”).
Dzięki żyznym glebom Śląsk był zawsze związany z rolnictwem i hodowlą bydła. Rzeźnik, młynarz, piekarz, pszczelarz i rolnik przez wieki rozwijali przetwórstwo produktów rolnych i udoskonalali swoje sposoby przeróbki. Pierwsza fabryka cukru w Europie została wybudowana w 1802 roku w Kunem na Dolnym Śląsku.
Marki jak „Schneekoppe” lub „Tyskie”, powstałe z bogatego w tradycje książęcego browaru w Tychach, zdobyły ponadregionalne znaczenie. Ceramika bolesławska oraz oryginalne pierniki legnickie (tak zwane „legnickie bomby”) należą do symboli tożsamości śląskiej przede wszystkim w środowisku wypędzonych Niemców. „Kołocz śląski / kołacz śląski“, „Miód wrzosowy z Borów Dolnośląskich“ i tatrzański serek owczy „Oscypek“ należą dzisiaj do polskich produktów o zastrzeżonym pochodzeniu w Unii Europejskiej. Są one szeroko znane i nierozłącznie związane z regionem produkcji.
Wystawa w Ratingen obejmuje swoim zasięgiem produkcję rolną, przetwórstwo, sposoby przechowywania i konserwacji żywności, a także handel oraz przygotowywanie i spożywanie potraw. Tematycznie związany jest rozwój regionalnych przepisów kulinarnych, obyczajów zachowywania się przy stole, rytuałów związanych z jedzeniem, a także zaopatrywanie w żywność w czasach kryzysów. Przedstawiane są typowo śląskie produkty i tradycyjne firmy.
„Szlezi“, maskotka muzeum, pokazuje rozmaite zawody i wyjaśnia małym gościom, w jaki sposób sto lat temu mielono mąkę i pieczono chleb. Prezentujemy także wybrane obiekty do eksperymentowania czy też spróbowania.
