OSLM_Logo_RGB

Hilfe

Inhaltsverzeichnis

Suche

Sprache

Header-Blog-OSLM-SHOS-Leonie-Langen-45.jpg
Header-Blog-OSLM-SHOS-Leonie-Langen-45.jpg

Co znaczy „Górny Śląsk”?

Górny Śląsk jest regionem przemysłowym z bogatą historią, interesującą teraźniejszością i europejską przyszłością.

„Prawdziwie kategoryzować, uchwycić lub pojąć się tego wszystkiego nie da, ani w narodowości, ani w pobożności, wiele przypomina Zagłębie Ruhry, jak gdyby się przesunęło na wschód, ale trafniej byłoby określić Zagłębie Ruhry jako przesuniety na zachód Górny Śląsk“,

pisze Heinrich Böll w swojej recenzji powieści Horsta Bieneka „Pierwsza Polka“ o przedwojennym Górnym Śląsku. Nawiązuje tym samym do historycznych kontaktów między tymi dwoma regionami  do migracji siły roboczej z Górnego Śląska do Zagłębia Ruhry w XIX wieku i ucieczki i wypędzenia w XX wieku  oraz do strukturalnych podobieństw, do których współcześnie dołączył upadek przemysłu górniczego i związane z tym problemy restrukturyzacji.

„Górny Śląsk nie jest Śląskiem, bo ani jeden, ani drugi nie jest jednoznaczny; Górny Śląsk nie jest ani polski, ani niemiecki, a jego ambicje niepodległościowe nie były tak bardzo wydumane, choć politycznie beznadziejne. (…) ludzie, uciśnięci i ciągle rozrywani przez dwa ambitne i całkowicie pozbawione humoru systemy nacjonalistyczne, mieli dosyć tego stałego określania się“,

pisze dalej Böll i wskazuje tym samym na bolesną historię XX wieku, kiedy to Górny Śląsk był przedmiotem walki między Polską i Niemcami. Na skutek II wojny światowej cały Górny Śląsk należy do Polski. Wielu Górnoślązaków musiało uciec, było wypędzonych lub wyjechało do Niemiec. Często osiedlali się w Nadrenii Północnej-Westfalii. Stąd wielu mieszkańców tego obszaru ma śląskie korzenie. Z drugiej strony Polacy z Kresów Wschodnich znaleźli nową ojczyznę na Górnym Śląsku.

Oberschlesien um 1750

Centrum dzisiejszego województwa śląskiego stanowi Górnośląski Okręg Przemysłowy. Obejmując na południu część Beskidów, a na wschodzie okolice Częstochowy, województwo wyrasta poza historyczne granice Górnego Śląska. Do obszaru zainteresowań Muzeum Górnego Śląska należą jednak także części województwa opolskiego oraz graniczące z nim na południu terytoria czeskie. Szukając swojej tożsamości województwa śląskie i opolskie pamiętają swoją historię i kulturę, także tę niemiecką, dzisiaj przedstawianą przez mniejszość niemiecką. Uważają się za region kształtowany przez wiele kultur i różnią się przez to od innych części Polski. Także śląska część Czech nawiązuje do tych tradycji.

W 1964 roku Nadrenia Północna-Westfalia, ze względu na różnorodne powiązania obu regionów, przejęła patronat nad Górnoślązakami, a pierwszego września 2000 roku podpisała z województwem śląskim wspólną deklarację o współpracy i rozbudowywaniu przyjaznych stosunków, która dała oficjalne ramy licznym państwowym i prywatnym inicjatywom oraz rozwijającym się na ich podstawie kontaktom. „Wspólna deklaracja“ przewiduje „pogłębienie kulturowej i językowej wymiany między regionami, szczególnie uwzględniając potrzebę zachowania tożsamości ludzi polskiego i niemieckiego pochodzenia“. Muzeum Górnego Śląska popiera tę wymianę przez swoją działalność i określa się jako centrum informacyjne.

Historisches Oberschlesien (grün) und heutige Woiwodschaften Oppeln / Schlesien (orange)